کابل صنعتی

سیم و کابل

سیم از رشته یا گروهی از رشته های هادی الکتریکی تشکیل شده است. به مجموعه چند سیم، کابل می گویند. دامنه ی استفاده از کابل ها بسیار وسیع است. کابل یکی از مهم ترین اجزای برقی است. در کل هیچ وسیله ی الکتریکی بدون برق روشن نمی شود. حتی دستگاه های بی سیم نیز به کابل شارژی نیاز دارند تا باتری آن ها شارژ شود.
در انتخاب سیم یا کابل باتوجه به بعد مسافت تا تابلو توزیع و مقدار جریان مصرفی انتخاب برند کالا بسیار مهم است. داشتن نشان و رعایت استانداردهای کیفی کالا بیانگر میزان رضایت مشتری از تولید میباشد. رعایت مولفه های کیفی سیم مانند وزن استاندارد یک کلاف، متراژ استاندارد 100 متر در هرکلاف، ضخامت روکش، تعداد و قطر هر رشته افشان گویای کیفیت سیم میباشد.

ساخت کابل های برق را می توان با استفاده از مواد مسی انجام داد زیرا مس گران نیست. به طور کلی، یک کابل شامل سه جزء ضروری مانند هادی، عایق و غلاف است.

هادی یا رسانا:

مواد رسانا اجازه عبور جریان الکتریسیته را می دهد و هادی های مورد استفاده در کابل، مسی و آلومینیومی هستند.

عایق:

از مواد عایق برای حفظ فاصله هادی ها از یکدیگر استفاده می شود تا از برخورد ناخواسته برای جریان جلوگیری شود، سیم ها از طریق مواد عایق مانند پلیمرهای مصنوعی مختلف محافظت می شوند.

غلاف:

غلاف یک لایه اضافی است که از سیم های کابل در برابر جو و واکنش های شیمیایی محافظت می کند. یک ماده معمولی مانند پلی وینیل کلراید (PVC) برای غلاف استفاده می شود.

کاربردهای کابل صنعتی

کابل‌ها برای کاربردهایی مانند تابلو برق ها، کنترل نوار نقاله در تأسیسات تولید و کارخانه‌های مواد غذایی و آشامیدنی همچنین برای نظارت بر تجهیزات در کارخانه‌های شیمیایی و در اتاق‌های تمیز استفاده می‌شود.

ویژگی های کابل برق صنعتی

شرایط دیگر کابل برق روکش های شیلد و نویز گیر می باشند. با توجه به شرایط محیطی که قرار است کابل در آن استفاده شود می توان از شیلدها و روکش های متفاوتی استفاده کرد. در شرایط وجود نویز مختلف می توان از نویز گیر استفاده کرد. همچنین نویز گیر می تواند باعث شود که نویز تولید شده توسط خود کابل باعث مختل شدن دیگر دستگاه ها و یا مثلا کابل های شبکه نشود. همچنین در شرایطی که از لحاظ فیزیکی نامناسب نیستند می توان از کابل های شیلد دار و آرموردار استفاده کرد. آرموردارها می باشند (برای جلوگیری از جویدگی موش) و از این قبیل دسته ها.

انواع کابل صنعتی

انواع سیم و کابل ها براساس استفاده ی آن ها:

• کابل های فرمان و کنترل
• کابل‌های فیبر نوری
• کابل تخت
• کابل ترکیبی
• کابل شبکه (LAN)
• کابل های زمینی
• کابل های هوایی
• سیم و کابل تلفن
• کابل های مخابراتی
• کابل کواکسیال
• کابل ضد حریق (FIRECEL CABLES)
• کابل فشار قوی
• کابل فشار متوسط
• کابل فشار ضعیف
• سیم و کابل های مفتولی
• سیم و کابل افشان
• کابل های خود نگهدار

انواع کابل ها به‌عنوان کابل‌های کنترل اروپایی:

• کابل پروفی باس
• کابل اترنت
• کابل پروفی نت
• کابل زیمنس
• کابل شبکه

انواع کابل بر اساس مواد مورد استفاده:

• کابل پلی وینیل کلراید (PVC).
• کابل پلی اورتان (PUR).
• کابل POC

در این مقاله به بررسی انواع سیم و کابل ها براساس استفاده ی آن ها می پردازیم:

انواع کابل های فرمان و کنترل

• کابل های کنترل- معمولی
• کابل های کنترل – شیلددار
• کابل های کنترل – زره دار
• کابل های کنترل- شیلددارو زره دار
• کابل های کنترل – سربدار و زره دار
• کابل های کنترل –شیلددار، سربدار و زره دار

کابل فرمان یا کابل کنترل جهت ارسال سیگنال‌های فرمان و کنترل در محیط‌های صنعتی استفاده می‌شود.بنابراین نیازی به عبور جریان‌های بالا نیست از این رو کابل فرمان یا کابل کنترل بیشتر در سطح مقاطع پایین کاربرد دارد

تفاوت قدرت و فرمان

قدرت شامل سطح مقطع بیشتر و معمولا دو رشته می باشد. فرمان شامل سطح مقطع کمتر ولی بیشتر از دو رشته می باشد. منظور از سطح مقطع درواقع ضخامت سیم می باشد. سطح مقطع ضخیمتر باعث بالا رفتن قدرت و میزان جریان عبوری از سیم می باشد.

انواع کابل های خود نگهدار

• فشار ضعیف- نول آلومینیومی و مسنجر فولادی

• نول و مسنجر آلومینیومی با مغزی فولادی

این کابل ها در مواردی که استفاده از خطوط با هادی های لخت هوایی منجر به بروز حوادث خطرات جانی و حوادث می شود و یا اینکه رعایت حریم خطوط برق و سایر نکات فنی و ایمنی شبکه برق مقدور نیست استفاده می گردند . از عمده ترین این موارد می توان به مسیرهایی اشاره نمود که دارای عرض کم بوده و یا در آنها موانعی از قبیل ردیف درختان وجود دارد

انواع کابل های مخابراتی

• انواع کابل های مسی
• انواع کابل های مخابراتی نوری 

کابل های مخابراتی نوعی ابزار هستند که برای برقراری ارتباطات از آن ها استفاده می شود. در طول تاریخ کابل های مخابراتی با پیشرفت های بسیار زیادی همراه بوده اند.کابل های مخابراتی در دو نوع مسی و نوری تولید می شوند و برای استفاده به روشهای هوایی و زمینی آن ها را به کار می گیرند.

انواع کابل های هوایی

• کابل مسی مهاردار هوایی
• کابل فیبر نوری مهاردار هوایی
• کابل فاصله دار هوایی (Aerial Spacer Cable)

کابل هوایی بیشتر برای محیط های خارج از خانه و در فضا های باز استفاده می شود. از این کابل می توان برای خطوط کابل هوایی چندسیمه استفاده کرد. کابل هایی برای دکل های برق استفاده می شود از نوع کابل هوایی فشار قوی است. این کابل به جهت اینکه مقرون به صرفه باشند از نوع کابل هوایی آلومینیومی می باشند که یک نوار فولادی در آنها تعبیه شده است.

انواع کابل فشار قوی

• کابل های فشار قوی زره دار
• کابلهای فشارقوی معمولی
• کابلهای فشارقوی سربدار و زره دار
• کابلهای فشار قوی با عایق (XLPE)

کابل فشارقوی یا کابل ولتاژ بالا، گونه‌ای از کابل است که برای انتقال انرژی الکتریکی در ولتاژهای بالا استفاده می شود. کابل های فشار قوی برق به طور معمول از هسته فولادی و روکش آلومینیومی ساخته می شوند. اگرچه آلومینیوم پس از طلا، نقره و مس، چهارمین فلز رسانای برتر محسوب می شود، اما به تنهایی برای تولید کابل‌های برق مناسب نیست. آلومینیوم بیش از اندازه انعطاف پذیر بوده و می تواند زیر فشار وزن خود بیش از اندازه کشیده شود. برای برطرف کردن این قبیل مشکلات در تولید کابل‌های برق فشار قوی از هسته فولادی استفاده می شود تا شکل کابل‌ها ثابت باقی بماند.

انواع کابل فشار متوسط

• کابل های فشار متوسط – معمولی
• کابل های فشار متوسط – زره دار
• کابل های فشار متوسط – سربدار وزره دار

این کابل برای مصارف بیست کیلو ولت به بالا استفاده می‌شود که به کابل کراسلینک (Cross Link) معروف است. به صورت مخفف XLPE نامیده می‌شود. اما نکته قابل توجه در مورد این مخفف این است که حرف X. نیز برگرفته شده از واژی Cross به معنای ضربدر است که در کنار L. مخفف Cross Link است و PE مخفف پلی اتیلن است. در کل همانطور که گفته شد XLPE معرف کابل‌های فشار متوسط می‌باشد.

کابل فشار متوسط برای توزیع انرژی الکتریکی تکفاز و یا سه فاز در سیستم هایی با ولتاژ نامی 6 تا 30 کیلوولت و در پست های خطوط توزیع مورد استفاده قرار می گیرد. از این کابل ها همچنین در شبکه های عمومی و صنعتی ، تاسیسات داخلی و خارجی، بصورت دفن در زمین (نصب ثابت) و یا داخل کانال استفاده می شود.

نوع مسلح آن می تواند در مقابل تنشهای فیزیکی و مکانیکی خارجی مقاومت کند.

انواع کابل فشار ضعیف

• کابل های فشار ضعیف – شیلددار
• کابل های فشار ضعیف – زره دار
• کابل های فشار ضعیف – زره دار،شیلددار
• کابل های فشار ضعیف – شیلددار-سربدار و زره دار

کابل فشار ضعیف برای انتقال الکتریسته در خطوط توزیع، ایستگاه های قدرت، سیستم های روشنایی، انتقال نیروی محرکه به الکتروموتورها و … مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از این کابل ها در شبکه های عمومی و صنعتی، تاسیسات داخلی و خارجی، بصورت دفن در زمین و یا داخل کانال استفاده می شود.

اصولا کابل فشار ضعیف از قسمت های مختلفی تشکیل می شود که عبارت اند از هادی، عایق، پوسته عایق، پوسته هادی، پوسته فلزی و هر کدام ویژگی هایی مخصوص به خود را دارند.

انواع سیم و کابل تلفن

سیم تلفن از مرکز مخابرات محل به جعبه های بزرگ در سطح شهر متصل هستند و از طریق این جعبه تقسیم به منازل مشترکین خطوط تلفن ثابت متصل میشود.

سیم رانژه نازک میباشد و در دو رنگ متفاوت از هم دیگر تولید میشوند و از همین رو در شناسایی سیم رانژه یا سیم تلفن مشکلی نخواهید داشت

کابل تلفن برای اتصال تلفن به پریز‌های تلفن استفاده می‌شود که در نهایت با وجود این اتصال می‌شود از تلفن استفاده کرد و تماس برقرار کرد. کابل تلفن این قابلیت را دارد که جریان برق را به دستگاه تلفن شما منتقل کند. دلیل این امر نیز مشخص است زیرا، هنگامی که برق قطع می‌شود شما هنوز می‌توانید از تلفن استفاده نمایید! و همین امر به علت ویژگی یاد شده است. در واقع کابل تلفن هم برق و هم دیتا را منتقل می‌کند.

انواع کابل تخت

کابل تخت را در آسانسورها، جرثقیل‌ها، نقاله‌ها یا برای نصب در سینی کابل استفاده می‌کنند. مزیت استفاده از کابل تخت در شعاع خمش کمتر، انعطاف بیشتر و صرفه جویی در فضای مورد نیاز برای نصب کابل است. معمولاً کابل تخت را به صورت کابل تخت در اندازه‌های استاندارد ٤ رشته، ٨ رشته، ١٢ رشته، ١٦ رشته، ٢٠ رشته و ٢٤ رشته در بازار موجود است. هر کدام از این کابل تخت‌ها کاربرد خاص خودشان را دارند.

کابل تخت رابط بین اتاق کنترل آسانسور و کابین است. کابل تخت به کار رفته در آسانسور به تراول کابل معروف است. همان طور که از نام این نوع کابل تخت معلوم است، همیشه در حال حرکت است. بنابراین کابل تخت آسانسور باید از جنس مرغوب و مستحکم و با کیفیت بالا باشد. کابل تخت به کار رفته در آسانسورها معمولاً کابل تخت ٢٠ رشته ای یا کابل تخت ٢٤ رشته ای است. می‌شود از کابل تخت کوچکتر هم استفاده کرد تا در هزینه‌ها صرفه جویی شود، اما کابل تخت ١٢ رشته و کوچکتر اصلاً برای آسانسور مناسب نیست. کابل تخت ‌کوچکتر از ١٢ رشته ای به خاطر سبکی، ممکن است گره بخورد.

انواع کابل ترکیبی

• کابل ترکیبی با مغزی مس، شیلد آلومینیوم، برق آلومینیوم
• کابل ترکیبی با مغزی مس، شیلد مس، برق آلومینیوم
• کابل ترکیبی با مغزی مس، شیلد مس، برق مس

کابل‌های ترکیبی معمولا از یک زوج برق و یک کابل کواکسیال RG۵۹ تشکیل شده اند در حال حاضر کابل‌های کواکس RG۶ و… در بازار وجود ندارد.

سیستم‌های مداربسته برای انتقال تصاویر به انواع مختلفی از کابل‌های مخصوص نیاز دارند. همچنین برای تامین انرژی الکتریکی آن‌ها نیز باید از کابل برق استفاده کرد. کابل‌های ترکیبی نوعی از کابل‌های مورد استفاده در بسترسازی دوربین‌های مداربسته هستند.

انواع کابل شبکه (LAN)

• کابل های زوج تابیده‌ شده (Twisted Pair)
• کابل های کواکسیال
• کابل های فیبر نوری
• کابل زوج تابیده‌ شده یا (Twisted pair (TP

و یا:

• کابل جفت تابیده بدون محافظ (UTP).
• کابل جفت پیچ خورده محافظ (STP).
• کابل هم محور
• کابل فیبر نوری

کابل زوج تابیده‌ شده پرکاربردترین نوع کابل شبکه می باشد که اقتصادی ترین نوع آن نیز است.

کابل شبکه انتقال دهنده اطلاعات است بین دو یا چند کامپیوتر، سرور، روتر و … و هیچ دخالتی در اصل اطلاعات ندارد.

برقراری ارتباط در شبکه‌های کابلی و یا در هر شبکه دیگر نیازمند کابل شبکه است. وظیفه ی کابل LAN ارتباط دادن بین دو یا چند کامپیوتر، سرور، روتر و … می باشد.

برای این‌که هر نوع اطلاعاتی بخواهد از هر کدام از این دستگاه‌ها ارسال و یا دریافت شود، باید مراحل نرم افزاری و سخت افزاری خاصی را طی کند که این مراحل شامل دسته بندی اطلاعات، کدگذاری آن‌ها، مشخص شدن مبدأ و مقصد اطلاعات و بسیاری مراحل دیگر است.

انواع کابل زمینی

• کابل زمینی nyy
• کابل زمینی فیبرنوری
• کابل زمینی مخابراتی

کابل زمینی برق مناسب محیط های داخلی و یا برای کابل کشی زمینی برق است. و طراحی آن به گونه ای است که نباید در مکان هایی که تحرک کابل در آن زیاد است قرار گیرد و ترجیحا برای مکان های ثابت مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع کابل دریایی (SUBMARINE CABLE)

• کابل کشتی
• کابل های فراساحلی
• کابل زیردریایی

در زمینه انتقال داده محیط های گوناگونی از قبیل امواج رادیویی، مایکروویو، کابل های نوری و کابل های کواکسیال و … وجود دارند. در این میان گاهی اوقات برای اتصال نقاط به یکدیگر از کابل های زیر دریایی (Submarine Cable) استفاده می شود .

انواع کابل‌های فیبر نوری

• تک حالتی (single mode)
• چند حالتی (multi-mode)
• کابل فیبر نوری indoor و outdoor

فیبر نوری یا تار نوری به انگلیسی  Optical Fiber رشته باریک و بلندی از یک مادّه شفاف مثل شیشه یا پلاستیک است که می‌تواند نور وارد شده  از یک سر را، ازسمت دیگر خارج کند. فیبر نوری داری پهنای باندی بسیار بالاتر از کابل‌های معمولی می‌باشد، با فیبر نوری می‌توان داده‌هایی مانند تصویر، صوت و غیره  را به راحتی با پهنای باند بالا تا 10 گیگابیت بر ثانیه و بالاتر انتقال داد. امروزه مخابرات فیبر نوری به دلیل پهنای باند وسیعتر در مقایسه با کابل‌های مسی، و تاخیر کمتر در مقایسه با مخابرات ماهواره ای از مهمترین ابزار انتقال اطلاعات محسوب می‌شود.

انواع سیم و کابل های مفتولی

• سیم های مفتولی دارای ولتاژ نامی ۵۰۰-۳۰۰ ولت
• سیم های مفتولی با ولتاژ نامی ۷۵۰-۴۵۰ ولت اشاره نمود.
• همچنین باید گفت هادی این نوع سیم ها با توجه به الزامات استاندارد ملی، می توانند کلاس ۱ یا ۲ باشند.

سیم مفتول ، در اصطلاح به سیمی که به صورت تک رشته ایست ، رسانا و هادی می باشد و از فلزی مانند مس ساخته می شود که پوشش عایقی سطح آن را فرا گرفته است، گفته می شود.

کابل های مفتول کابل هایی هستند که در ساختار آنها از چند رشته سیم مفتول که به هم پیچیده شده اند، تشکیل یافته اند. این کابل ها کمترین انعطاف پذیری را دارند ولی هدایت جریان برق از آنها به خوبی صورت می گیرد.

انواع سیم و کابل افشان

• کابل افشان آلومینیومی
• کابل های افشان سبک
• کابل های نیمه افشان سکتور ( قطاعی )
• کابل های افشان سبک

کابل افشان یا کابل انعطاف پذیر، کابلی است که بیش از یک سیم تک رشته افشان در آن بکار رفته است.

کابل افشان ( کابل قابل انعطاف یا کابل انعطاف پذیر ) از دو یا چند  سیم تک رشته افشان که هادی آن از جنس  فلز مس بوده و عایق  به کار رفته در سیم های آن نیز در کابل های سبک آمیزه پلیمر  PVC ( پی وی سی ) از نوع پلیمر PVC/D  و در کابل های افشان قدرت   آمیزه پلیمر  PVC ( پی وی سی ) از نوع پلیمر PVC/A   می باشد تشکیل شده است .

انواع کابل ضد حریق (FIRECEL CABLES)

• کابل مقاوم در برابر حریق
• کابل مقاوم در برابر آتش
• کابل نسوز
• کابل ضد آتش
• کابل اعلام حریق
• کابل اطفاء حریق

کابل ضد آتش به کابلی گفته می شود که بتواند مقدار دمای مشخص در مواجهه با شعله مستقیم را در مدت زمان معینی تحمل نماید. در این خصوص استانداردهای زیادی همچون IEC ،BS ،IEEE و غیره به بررسی چگونگی ساخت، بهره برداری و تست این کابل ها پرداخته اند که می توان به مهم ترین آنها یعنی استاندارد BS اشاره ای ویژه داشت.در تمامی حوادث آتش سوزی ، مشکلات حاصل از وجود دود ، حرارت و گازهای سمی ، از اصلی ترین چالشها در تخلیه ایمن ساختمان می باشد . در چنین شرایطی استفاده از کابلهای مقاوم در برابر حریق که عمدتا از پلیمرهای فاقد هالوژن تهیه شده اند به میزان قابل توجهی در کاهش گازهای سمی و کمک به تخلیه ایمن محل موثر خواهد بود .

انواع کابل آنتن (کابل کواکسیال)

• Thinnet ( نازک)
• Thicknet ( ضخیم)

کابل آنتن یک نوع کابل چند رشته ای می باشد که با نام کابل کواکسیال شناخته می شود. جنس کابل آنتن از مس می باشد و این مس در یک لایه نازک آلمینیومی قرار گرفته است.

انواع سیم کواکسیال و یا هم محور به ۲ دسته تقسیم بندی می شود که بسته به نیاز خود در شبکه می توانید آن را انتخاب کنید.

قیمت کابل برق صنعتی

قیمت کابل معمولا بر اساس خلوص آلیاژ داخلی آن ها سنجیده می شود. اما از میزان خلوص آلیاژ داخلی تاثیر گذارتر برند سازی کمپانی ها تعیین می شود. برندهای معروف اصولا قیمت های بسیار بالاتری برای جنس یکسان از برندهای بی نام دارند. از برندهای معروف می توان به خراسان،سیمپود، افشارنژاد، رسانا، کسری، ابهر و … اشاره کرد.

تقسیم بندی کابل برق صنعتی

تقسیم بندی کابل ها معمولا از قوی شروع مثل سایز ۱۵+۷۰*۳ شروع شده و در تقسیم بندی کنتور تا درب منزل ۴*۴ و در نهایت ۱٫۵*۲ ئ نهایت سیم ۱٫۵ یا ۲٫۵ استفاده می شود.

جراحی کابل تاثیر مستقیم بر مصرف برق دارد.

چگونه کابل برق مناسب را انتخاب کنیم؟

بازار سیم و کابل درصد زیادی از صنعت برق را تشکیل می دهد و در نتیجه بخش های برق و زیرساخت در حال رشد می باشد. بازار سیم و کابل در ایران با حضور تعدادی از شرکت های کوچک و متوسط و بزرگ بسیار پراکنده است. و تعداد زیادی کارخانه در سطح کشور در این صنعت فعالیت می کنند. کارخانجات بزرگتر و سازمان یافته کابل های ویژه با ولتاژ بالا نیز تولید میکنند و کارخانجات کوچکتر با توان کمتر عمدتا بازار ولتاژ پایین را در اختیار دارند ، رده هایی پایین تر جایی است که محصولات عمدتا بر اساس قیمت متفاوت می شوند، گرچه کیفیت نیز اهمیت خود را دارد.

مزایای انواع کابل

مزایای کابل برق شامل موارد زیر است:

• کابل های برق زیرزمینی می توانند تاثیر بصری را کاهش دهند
• تلفات انتقال کمتر
• کمتر تحت تاثیر شرایط مختلف آب و هوایی
• قابلیت اطمینان منبع تغذیه را افزایش می دهد.
• کابل جفت پیچ خورده محافظ دارای ظرفیت بالا، نصب ساده،
• کابل UTP در مقایسه با فیبر نوری و کابل کواکسیال هزینه کمتری دارد.
• کابل‌های کواکسیال در مقایسه با کابل‌های FOC یا فیبر نوری، پهنای باند بالاتر و ارزان‌تری دارند.
• کابل فیبر نوری سرعت و پهنای باند بسیار بالایی دارد.

معایب انواع کابل ها

معایب کابل برق شامل موارد زیر است.

• کابل های برق زیرزمینی در مقایسه با سایرین گران هستند
• یافتن آسیب و عیب دشوار است
• نگهداری کابل های زیرزمینی مشکل است.
• کابل‌های جفت تابیده محافظ (STP) قطر زیادی دارند و در مقایسه با کابل‌های کواکسیال یا UTP گران‌تر هستند.
• کابل UTP دارای تضعیف سیگنال است، بنابراین برای فواصل کوتاهتر قابل استفاده است.
• تعداد اتصالات گره در کابل کواکسیال محدود است.
• کابل های فیبر نوری ناامن هستند.
• برنامه های کاربردی
• کاربردهای کابل برق شامل موارد زیر است.

کابل‌های برق تقریباً در تمامی صنایع نقش حیاتی دارند. از تولید لوازم خانگی گرفته تا صنعت مخابرات، صنعت پزشکی و مهم‌تر از همه صنعت برق و الکترونیک از جمله تعداد محدودی از بخش‌های تجاری است که از این محصول به اشکال مختلف استفاده می‌کنند.

انتخاب کابل مناسب آنطور که بنظر می‌رسد ساده نیست و با توجه به برنامۀ مد نظر باید کابل متناسب با آن را انتخاب کرد. این مهم ترین موردی است که در انتخاب کابل باید در نظر گرفته شود. بنابراین بسته به اینکه کابلی را برای انتقال الکتریسیته می‌خواهید یا انتقال داده باید کابل مناسب را انتخاب کنید.

*گروه نیروصنعت با تجربه غنی در تولید انواع تابلو برق و استفاده از بهترین تجهیزات برق صنعتی می‌تواند در «آموزش و تهیه تابلو برق های صنعتی و تجهیزات» به شما کمک کند.